Veertig jaar lang raceten auto’s dwars over het Museumplein. Van de Van Baerlestraat tot het Rijksmuseum lag een 500 meter lang stuk rijweg waar het gaspedaal op mysterieuze wijze net iets te ver ingedrukt moést worden. Bij menig Amsterdammer staat het karakteristieke geroffel van het geluid van autobanden op de straatklinkers in het geheugen gegrift.
Groene oase
Vóór 1875 is het Museumplein een groene oase, een leeg weiland aan de rand van Amsterdam. Met de bouw van het concertgebouw (1888) het Rijksmuseum (1885) en het Stedelijk Museum (1894) krijgt het weiland een functie, maar welke precies blijft nog lang onduidelijk. Deze eerste jaren van wat we nu kennen als het Museumplein wordt de 33.000 vierkante meter grote ruimte vooral gebruikt als tentoonstellings- en sportterrein. Er ligt een ijsschaatsbaan, een wielrenbaan en er worden cricketwedstrijden gehouden.
Vierbaans autoweg
Na de oorlog wordt het Museumplein in 1953 opnieuw ingericht door de befaamde stedenbouwkundige Cornelis van Eesteren. Van de groene oase zal weinig overblijven. In Van Eesterens ontwerp fungeert het plein voornamelijk als verkeersknooppunt. Dit resulteert in een vierbaans autoweg dwars over het plein. Officieel mag er maar 50 km/u worden gereden, maar de korte rijweg in de open ruimte noopt tot veel hogere snelheden dan toegestaan.
Ook het gekozen wegdek van straatklinkers met een centimeter tussenruimte leidt tot de geheimzinnige behoefte de banden er op zo hoog mogelijk snelheid overheen te horen roffelen. Het stukje weg ontpopt zich tot een heimelijk genoegen van de Amsterdamse automobilist. Voor de argeloze Museumpleinvoetganger is het minder genoeglijk: de 20 meter brede weg oversteken is door het voortrazende verkeer onbegonnen werk. De racebaan staat al snel bekend als ‘de kortste snelweg van Nederland’.
Automobilistendroom en voetgangersnachtmerrie
In 1997 wordt een einde gemaakt aan deze automobilistendroom/voetgangersnachtmerrie. Het Museumplein wordt weer heringericht. Er komt een vijver op de plek waar de kortste snelweg van Nederland zich splitste, en met een groot grasveld keert een klein stukje groene oase na ruim honderd jaar terug.
