De eerste supermarkt van Nederland werd in 1953 geopend in de Kinkerstraat. De man die deze supermarkt opende en tot een miljoenenbedrijf maakte, was de eenvoudige, ongeschoolde boerenzoon Dirk van den Broek uit Amsterdam West.
Dirk van den Broek wordt in 1924 geboren in Amsterdam. Zijn vader is veehouder, en Dirk groeit op op boerderij Eureka, ongeveer ter hoogte van het huidige Ramada Hotel in het Rembrandtpark. Dit gedeelte van Amsterdam bestaat in die tijd grotendeels uit onbebouwd braakliggend land met wat boerderijen. Dirks ouders zijn welgestelde, zuinige mensen, met een scherpe koopmansgeest. De jonge Dirk heeft dit duidelijk ook in de genen zitten, want al op 15-jarige leeftijd trekt hij met paard en wagen door Amsterdam West om melk te verkopen. School vindt hij niet interessant, na een paar jaar Ulo stopt hij zonder diploma.
Zelfbedieningswinkel aan het Mercatorplein
Op zijn 18e opent Dirk een melkwinkel op het Mercatorplein 49. Hij heeft dan al een aantal jaar verkering met Joukje –kind van ouders met een melkwinkel aan de Postjesweg- en samen staan zij in de winkel. Dirk en Joukje trouwen in 1945 en gaan wonen de Orteliuskade, pal achter zijn winkel op het Mercatorplein. In 1948 leest Dirk in een tijdschrift over het concept van een zelfbedieningszaak en hij besluit de melkwinkel om te bouwen tot eerste zelfbedieningswinkel van Amsterdam. Het concept is niet meteen helemaal duidelijk bij iedereen, maar aan de omzet van de eerste week te zien -3000 gulden, een gigantisch bedrag voor die tijd- is het een doorslaand succes.
De eerste supermarkt van Amsterdam
In 1953 start een aantal winkeliers gezamenlijk een geheel nieuw winkelconcept: de supermarkt. Eén winkel waar verse producten zoals vlees, brood groente en fruit te krijgen zijn. Het experiment mislukt echter datzelfde jaar nog, met name door de hoge prijzen van de producten. Dirk van den Broek neemt de winkel over, maakt deze tot een groot succes, en de rest is geschiedenis.
Het Dirk van den Broek imperium
Hierna gaat het snel. Dirk opent een lunchroom naast de supermarkt, introduceert een nieuw type snackbar –de zogenaamde Haantjesbraderijen- en brengt de Amsterdammers als eerste in 1956 aan de espresso. In 1959 gaat Dirk de horeca in en opent op de hoek Kwakersplein/Bilderdijkstraat het restaurant Dirck Dirckz –op de plek waar nu Du Cap zit-, in Wijk aan Zee neemt hij hotelrestaurant “Het Hoge Duin” over. In 1963 opent hij zijn eerste drogisterij D-Dream Beautybar, in 1966 start hij met reisbureau D-reizen, in 1968 opent de eerste Dirk III slijterij. Begin jaren ’70 neemt hij de Rotterdamse supermarkt Bas van der Heijden over en start met de discountsupermarkt Digros (Dirk grossier) . In 1974 wordt het gebouwencomplex Treslong in Hillegom aangekocht, een plek van muziekhistorische waarde omdat The Beatles daar in 1964 één van hun twee enige Nederlandse optredens verzorgden. De Dirk restaurants worden gekenmerkt door veel typisch Hollands rood witgeruite kleedjes, veel hout en koper, en ook Treslong wordt aldus omgetoverd tot een bistro zoals we die tegenwoordig alleen nog uit jaren ’70 films kennen.
Het Dirk van den Broek kunstmuseum
De familie Van den Broek bestaat uit verwoede kunstverzamelaars, in Lisse bouwen zij een museum om hun uitgebreide kunstcollectie tentoon te stellen. De honderden schilderijen, sculpturen, foto’s en beelden draaien allemaal om het thema voedsel, van een 17de eeuws markttafereel tot de Campbell soepblikken van Andy Warhol en een hypermodern kunstwerk van een boodschappenwagentje.
Geridderd in de Quote 500
Alle Van den Broeken blijken de koopmansgeest van hun ouders te hebben: broer Jan wordt groot in autobanden, Jacob in paardenkoetsen. Vanaf 1985 doet Dirk van den Broek het wat rustiger aan en draagt hij de dagelijkste leiding van het bedrijf over aan zijn kinderen. In 1990 wordt Dirk geridderd tot officier in de Orde van Oranje Nassau. Inmiddels is Dirk van de Broek een bedrijf met een geschatte jaaromzet van 1,7 miljard euro. Oprichter Dirk van den Broek staat hoog in de Quote 500, nog vóór de familie Heijn.
(Foto’s: www.dirkvandenbroekhistorie.nl)
Het verleden en het heden en. De herinnering. Het was mijn jeugd. En. De plek zit in m’n hart. En als ik zelf m’n brood snijd. Denk ik aan de tijd. Dat ik tussen de jutten zakken met brood hing.
Groet Leo