De Bosboom Toussaintstraat is een statige straat in de Helmersbuurt. Niets herinnert er meer aan dat hier op nummer 3 een in haar tijd wereldberoemde en beruchte vrouw kantoor hield, waarbij de straat regelmatig vol stond met bewonderaars en journalisten. Greet Hofmans, verantwoordelijk voor één van de ernstigste crises in ons koningshuis die Nederland ooit gekend heeft. Toenmalig koningin Juliana bleek midden jaren ’50 al bijna 10 jaar innig contact te hebben met deze eenvoudige, ongeletterde gebedsgenezeres die dacht dat God via haar sprak. De vrouw beïnvloedde zowel Juliana’s koningschap als het huwelijk tussen haar en prins Bernhard. Zij wist Juliana te overtuigen van een samenzwering die Bernhard zou hebben opgezet om haar van de troon te stoten en een scheiding leek onvermijdelijk.
De Greet Hofmans-affaire
In 1947 wordt Greet Hofmans bij koningin Juliana en prins Bernhard op Soestdijk ontboden om de oogziekte van de pasgeboren prinses Marijke te behandelen. Greet belooft Marijke volledig te genezen, waarop Juliana haar aanbiedt op Soestdijk te komen wonen. Daar vezamelt Greet behalve Juliana een schare trouwe volgelingen onder de hofhouding. IJzervreter Bernhard is de vage theorieën van Greet al snel zat, en laat haar uit het paleis verwijderen.
Juliana is echter volledig in de ban van haar en zorgt ervoor dat zij komt te logeren in een caravan in de tuin van een villa grenzend aan Soestdijk.
Wie was Greet Hofmans
De Amsterdamse Greet Hofmans wordt geboren in 1894 in de Vinkenstraat in een arm gezin van vier kinderen. Ze gaat slechts 4 jaar naar de lagere school en moet al snel werken als dienstbode en naaister in een confectieatelier. In 1946 krijgt ze een visioen waarin God haar vertelt dat zij zijn werktuig is om de lijdende mensheid te helpen. Een kennis van haar introduceert haar in de hogere kringen waar allen onder de indruk zijn van haar gaven. Greet ontdekt dat zij paranormaal mensen kan genezen en komt tot de conclusie dat ze rechtstreeks in contact staat met God.
Juliana’s Amerikaanse vredestoespraak
Greet Hofmans overtuigingen beïnvloeden niet alleen het huwelijk tussen Juliana en Bernhard, maar ook haar koningsschap: als Juliana in 1952 –op het hoogtepunt van de Koude Oorlog- op staatsbezoek in Amerika aldaar het Congres toespreekt is haar –zelfgeschreven- toespraak doorspekt met zweverig quasi-filosofisch taalgebruik en roept ze op tot wereldvrede.
Loopgravenoorlog op Soestdijk
In de jaren dat Greet Hofmans in de caravan nabij Soestdijk verblijft ontstaat een soort loopgravenoorlog tussen Bernhard en Juliana, die inmiddels gelooft dat Bernhard de genezing van prinses Marijke in de weg staat. Hofmans weet Juliana te doen geloven dat Bernhard een samenzwering bekokstooft om haar van de troon te stoten. Het lijkt op een echtscheiding af te stevenen, wat een juridische breinbreker zou inhouden en mogelijk het einde van Juliana’s koningsschap. Juliana probeert Bernhard uit Soestdijk te gooien –Bernhards reactie: ik verlaat dit paleis enkel in een doodskist- waarop Bernhard toenmalig Minister-president Drees vraagt in te grijpen. Drees formeert een groep van drie wijze mannen die de crisis tussen Bernhard en Juliana moeten bezweren. Ondertussen consulteert Benhard een aantal artsen met wie hij een plek in een psychiatrische kliniek regelt voor Juliana, er van uitgaande dat zij op de rand van waanzin balanceert.
‘Zwischen Königin und Rasputin’
Bernhard schakelt in het geheim de pers in om de zaak te laten escaleren –hij geeft dit pas aan het eind van zijn leven toe- en in 1956 verschijnt in het gerenommeerde Duitse blad Der Spiegel een uitgebreid artikel over de rol van Greet Hofmans op Soestdijk, getiteld: Zwischen Königin und Rasputin. Het artikel is dermate schokkend dat de Nederlande regering een importverbod instelt van het blad en ook de Nederlandse pers besluit de affaire stil te houden. Daardoor doet zich het vreemde feit voor dat in de hele wereld behalve in Nederland bekend is dat hier een hevige constitutionele crisis woedt en de koningin al jaren onder invloed staat van een onbekende gebedsgenezeres die denkt dat ze rechtstreeks in contact staat met God.
Prins Bernhard en meneer Pranananda
In de jaren ’30 bleek Prins Bernhard zelf ook een gebedsgenezer te hebben geraadpleegd, de Brits-Indische meneer Pranananda. Bernhard deed dit nadat hij gewond was geraakt bij een ernstig auto-ongeluk. Pikant detail: deze zelfde Pranananda werd na de oorlog gezocht wegens collaboratie met de Duitsers.
De groep wijze mannen van Drees – de Commissie Beel genaamd- draagt Juliana uit naam van de regering op om alle contact met Greet Hofmans te verbreken en ook een aantal leden van haar hofhouding te ontslaan. Juliana doet dit, en daarmee komt een einde aan de Greet Hofmans-affaire.
Spreekuur in de Bosboom Toussainstraat
Na uit Soestdijk verbannen te zijn gaat Greet Hofmans door met het behandelen van patiënten met allerhande kwalen, zij doet dit onder meer in de Bosboom Toussaintstraat 3, waar zij boven een dansschool spreekuur houdt. Schrijver Godfried Bomans brengt daar in 1957 een bezoek aan haar om een kennis van hem te begeleiden die aan allerlei kwalen leed. Bomans schrijft hierover in zijn dagboek:
‘Dinsdag 7 mei 1957. ’s Ochtends met Kees Bangert naar Greet Hofmans in Amsterdam. Dit is de ‘bidster’, die jarenlang op Soestdijk woonde, omdat zij de genezing van prinses Marijke beloofde. Ik speelde voor chauffeur van Kees en werd in die functie toegelaten. Een café op de hoek van de Nassaukade met de Bosboom Toussaintstraat diende als wachtkamer en was stampvol, uitsluitend met vrouwen uit de kleine middenstand, ongeveer tachtig. Ons nummer werd niet afgeroepen, wij werden apart behandeld. Vreemd: er is hier geen sprake van betaling en toch straalt ook in deze sfeer het geld van Kees een soort aura uit. We kwamen in een andere zaal, ditmaal met een gordijn op het eind. Dit werd terzijde geschoven door Greet Hofmans, die, na een snelle blik op mij, Kees naar binnen wenkte. Een schraal mens, grijs haar, ernstig gezicht. Reeds na twee minuten kwam Kees weer te voorschijn. Vertrouwen hebben, het gaat vooruit, over drie weken terug komen, voilà tout. Wat ziet Kees hierin?’
Voor zover bekend hebben koningin Juliana en Greet Hofmans na 1957 nooit meer contact met elkaar gehad. Margretha Hofmans overleed in 1968 aan kanker en is begraven op Zorgvlied. De Bosboom Toussaintstraat 3 en bovengelegen etage worden tegenwoordig bewoond.
(Foto’s: Hollandsche Hoogte, ANP/Beneluxpress e.a.)
