Auteur: Frank van Vuuren

Op 21 november 1981 kwamen ruim 400.000 mensen bij elkaar op het Museumplein om te demonstreren tegen de plaatsing van Amerikaanse kruisraketten. De vredesdemonstratie gaat de boeken in als het evenement waarbij de grootste mensenmassa ooit in Amsterdam bijeen was.

Dat het leven in de oude Jordaan hard en armoedig was, is bekend. Maar het leven in de Jodenbuurt achter het Waterlooplein was minstens zo hard. Zo bestond de Rode Leeuwengang aan de Valkenburgerstraat uit een verzameling krotten waar 300 personen woonden in 39 1-kamerwoningen. ‘In de Rode Leeuwengang is altijd ruzie. Er ligt altijd een kind op sterven. Minstens eenmaal per week komt de wagen van de gemeente iemand weghalen, die aan een besmettelijke ziekte lijdt.’

Tot de komst van het gemotoriseerde vrachtverkeer vond vervoer in Amsterdam voornamelijk plaats over water. Roeiend, bomend of met een trekzeel werd er door de stad meer vracht over water versleept dan tegenwoordig per vrachtwagen. Ook de voorloper van het openbaar vervoer bestond uit vrachtschepen waar je op mee kon varen. Geen onverdeeld genoegen zo met meerdere -al dan niet zeezieke- vreemden in een kleine kajuit, rokend en drinkend. Ook de schippers waren Amsterdammers van het ruwste soort.

Onder het Leidseplein bevindt zich nog een groot deel Lijnbaansgracht, inclusief water. En zo zijn er meer plekken in Amsterdam waar de grachten onder onze voeten doorlopen zonder dat we dat weten.